ΘΕΜΑ:

Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ 58Α/3-4-2008 δημοσιεύτηκε ο Ν. 3655/2008 «Διοικητική και οργανωτική μεταρρύθμιση του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης και λοιπές ασφαλιστικές διατάξεις», με τον οποίο ρυθμίζεται σειρά θεμάτων οργανωτικού και συνταξιοδοτικού περιεχόμενου.

Για την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 143, 144, σας επισημαίνουμε τα ακόλουθα:

`Αρθρο 143

1. Με τις διατάξεις της παρ. 2 προβλέπεται σταδιακή αύξηση, από 1/1/2013, του ορίου ηλικίας που απαιτείται για τη συνταξιοδότηση λόγω 35ετίας των από 1/1/1983 έως 31/12/1992 ασφαλισμένων στα Ειδικά Ταμεία Μισθωτών, όπως αυτά ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 2 του Ν. 3029/2002.

Υπενθυμίζουμε ότι με τη διάταξη του δεύτερου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 2 του Ν. 3029/2002 προβλέπεται η συνταξιοδότηση της παραπάνω κατηγορίας ασφαλισμένων με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης και του 58ου έτους της ηλικίας.

Η προβλεπόμενη αύξηση, του ως άνω ορίου ηλικίας, θα συντελείται κατά ένα εξάμηνο κάθε χρόνο μέχρι τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας, όριο που θα απαιτείται πλέον για όσους υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης από 1/1/2016 και μετά.

Το όριο ηλικίας διαμορφώνεται κατ΄ έτος ως εξής:

2. Με τις διατάξεις της παρ. 6 καταργείται η δυνατότητα των από 1/1/1993 ασφαλισμένων του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και των Ειδικών Ταμείων Κύριας Ασφάλισης Μισθωτών για λήψη μειωμένης σύνταξης 35ετίας στο 55^ο έτος.

Όπως είναι γνωστό με τις διατάξεις της παρ. 3β του άρθρου 3 του Ν. 3029/2002 δόθηκε η δυνατότητα στην κατηγορία αυτή των ασφαλισμένων να συνταξιοδοτηθούν κατά 10 έτη νωρίτερα από το πλήρες όριο ηλικίας δηλαδή το 65ο.

Η δυνατότητα λήψης μειωμένης σύνταξης και στους νεοασφαλιζόμενους θεσπίστηκε, με δεδομένο ότι υφίστατο αντίστοιχη ρύθμιση, τουλάχιστον για τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ- ΕΤΑΜ μέχρι 31/12/1992.

Λόγω όμως του πολύ μικρού ποσού σύνταξης που θα δικαιούντο όσοι επέλεγαν τη χρήση της, θεωρείται ως δεδομένο ότι η διάταξη θα παρέμενε ανενεργή. Για το λόγο αυτό, αλλά και για λόγους ίσης μεταχείρισης των παλαιών και νέων ασφαλισμένων, η ως άνω δυνατότητα συνταξιοδότησης, καταργείται, με τις κοινοποιούμενες διατάξεις.

3. Με τις διατάξεις της παρ. 7 διασαφηνίζεται ότι στις περιπτώσεις αύξησης του ορίου ηλικίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού, το συνταξιοδοτικό δικαίωμα θεμελιώνεται εφόσον πληρούνται οι απαιτούμενες κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης προϋποθέσεις τόσο του ορίου ηλικίας όσο και του χρόνου ασφάλισης.

Παράδειγμα: Ασφαλισμένος στον κλάδο σύνταξης του ΤΣΠ-ΕΤΕ από 1/1/1983 συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης το 2017. Για να θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης με 35 έτη ασφάλισης απαιτείται, το έτος 2017, να έχει επιπλέον συμπληρώσει και την απαιτούμενη ηλικία, δηλαδή το 60ό έτος (αν, όμως, έχει αναγνωρίσει και 2 χρόνια στρατιωτικής υπηρεσίας, ο χρόνος ασφάλισης συμπληρώνεται το 2015, οπότε το απαιτούμενο όριο ηλικίας είναι το 59¹/2).

4. Με τις διατάξεις της παρ. 8 προβλέπεται η άμεση κατάργηση, από 3/4/2008, δηλαδή από την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου, των καταστατικών διατάξεων των εντασσόμενων στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ φορέων και κλάδων (καθώς και των ήδη ενταχθέντων κλάδων σύνταξης του ΤΑΠ-ΙΛΤ και ΤΣΠ-ΑΤΕ), που προβλέπουν τη συνταξιοδότηση σε περίπτωση απόλυσης από την υπηρεσία είτε: α) λόγω κατάργησης θέσης ή για άλλους λόγους που δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα των ασφαλισμένων, είτε β) κατ΄ εφαρμογή διατάξεων Γενικών Κανονισμών Προσωπικού.

Κατ΄ εξαίρεση πάντως για τους ασφαλισμένους του Τ.Α.Π.Α.Ε. «Η ΕΘΝΙΚΗ», καθώς και τους ασφαλισμένους του πρώην Ταμείου Σύνταξης και Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Γεωργικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων, που έχει ήδη ενταχθεί στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, η εφαρμογή της προαναφερόμενης ρύθμισης αρχίζει από 1-1-2011.

Ως παράδειγμα αναφέρουμε ότι η προβλεπόμενη από τη διάταξη της περ. γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 56 του καταστατικού του Τ.Α.Π. Α.Ε. «Η ΕΘΝΙΚΗ», δυνατότητα συνταξιοδότησης σε περίπτωση απόλυσης από την υπηρεσία, λόγω κατάργησης θέσης ή για άλλους λόγους που δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα των ασφαλισμένων, μετά τη συμπλήρωση του 50ου έτους της ηλικίας προκειμένου για άνδρες και του 45ου έτους προκειμένου για γυναίκες και την πραγματοποίηση 25ετούς πραγματικής ασφάλισης, καταργείται από 1-1-2011.

`Αρθρο 144

1. Mε τις διατάξεις της παρ. 2 εναρμονίζεται σταδιακά το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των από 1/1/1983 μέχρι 31/12/1992 μητέρων ανηλίκων παιδιών - ασφαλισμένων των Ταμείων και Κλάδων που εντάσσονται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με τα άρθρα 1 και 3 του νόμου αυτού, με το πλήρες όριο ηλικίας συνταξιοδότησης που προβλέπεται για την ίδια κατηγορία ασφαλισμένων στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Eπισημαίνεται ότι η εν λόγω ρύθμιση, σε συνδυασμό με διάταξη της παρ. 11 του άρθρου 2 του νόμου αυτού, έχει εφαρμογή και στην αντίστοιχη κατηγορία ασφαλισμένων των, ήδη ενταγμένων στο Ίδρυμα, ΤΑΠ-ΙΛΤ , ΤΣΠ-ΑΤΕ και ΤΣΕΑΠΓΣΟ.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 1902/1990, όπως αντικαταστάθηκε με το Ν. 1976/1991 και συμπληρώθηκε με το Ν. 2084/1992, ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης με πλήρη σύνταξη για τις από 1/1/1983 μέχρι 31/12/1992 μητέρες ανηλίκων παιδιών ασφαλισμένες των Ειδικών Ταμείων Μισθωτών, έχει καθοριστεί το 50ό έτος. Το όριο ηλικίας, όμως, που απαιτείται από τη νομοθεσία του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για την αντίστοιχη κατηγορία ασφαλισμένων είναι το 55ο.

Με δεδομένη την ένταξη των κλάδων σύνταξης των πρώην Ειδικών Ταμείων στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και συνεκτιμώμενου του γεγονότος ότι οι μητέρες-ασφαλισμένες έχουν, συγκριτικά με τις ασφαλισμένες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ομαλότερο και συνεχή εργασιακό βίο, θεωρήθηκε επιβεβλημένη η εναρμόνιση των ορίων ηλικίας όλων των μητέρων ανηλίκων παιδιών που θα συνταξιοδοτούνται πλέον από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Η εναρμόνιση αυτή και προκειμένου να μη θιγούν ώριμα δικαιώματα επιτυγχάνεται με τη σταδιακή αύξηση του 50ού έτους, κατά ένα χρόνο ετησίως, από 1/1/2013, μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους. Η πλήρης εναρμόνιση θα επιτευχθεί το έτος 2017.

Η σταδιακή αύξηση του ανωτέρω αναφερόμενου ορίου ηλικίας διαμορφώνεται κατ΄ έτος ως εξής:

Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι δεν επέρχεται καμία διαφοροποίηση στο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των μητέρων με ανίκανα παιδιά.

2. Με τη διάταξη της παρ. 5 διασαφηνίζεται ότι το συνταξιοδοτικό δικαίωμα για τις μητέρες ανηλίκων τέκνων, που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου αυτού, θεμελιώνεται εφόσον η ανηλικότητα του παιδιού και ο απαιτούμενος κατά τη συμπλήρωση του εκάστοτε ορίου ηλικίας συντάξιμος χρόνος συντρέχουν αθροιστικά είτε κατά τη συμπλήρωση του εκάστοτε απαιτούμενου ορίου ηλικίας, δηλαδή του σταδιακά αυξανόμενου σύμφωνα με τα ανωτέρω, είτε σε ένα έτος μεταξύ του 50ού και του 55ου έτους της ηλικίας της μητέρας, ανεξάρτητα από την ηλικία συνταξιοδότησης.

Έτσι, ενώ με την παρ. 2 του άρθρου αυτού, αυξάνεται μεν σταδιακά το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των μητέρων, παράλληλα - και προκειμένου να μη δημιουργηθούν επιβαρυντικές συνθήκες για τη συνταξιοδότησή τους- με την παράγραφο αυτή παρέχεται η δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν στο 55ο έτος της ηλικίας, ή στο έτος ηλικίας που προβλέπεται κατά τη μεταβατική περίοδο, ακόμη και αν το παιδί δεν είναι ανήλικο κατά τη συμπλήρωση της ηλικίας αυτής, αρκεί η ανηλικότητα του παιδιού να συντρέχει αθροιστικά με τον απαιτούμενο συντάξιμο χρόνο στο 50ό έτος της ηλικίας ή σε ένα από τα αμέσως επόμενα έτη της ηλικίας.

Επισημαίνεται και πάλι ότι η ανωτέρω δυνατότητα θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος με τη συμπλήρωση του συντάξιμου χρόνου και την ανηλικότητα του παιδιού σε ένα από τα έτη μεταξύ 50ού και 54ου ισχύει και μετά την οριστικοποίηση του συστήματος (1/1/2017 και μετά).

Παράδειγμα:

Μητέρα - εργαζόμενη στην Ε.Τ.Ε., που το έτος 2008 έχει ανήλικο παιδί ηλικίας 11 ετών, είναι 45 ετών και έχει 22 έτη ασφάλισης στο ΤΣΠ-ΕΤΕ > θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις διατάξεις των μητέρων το έτος 2014, δηλαδή σε ηλικία 51 ετών.

3. Παρ. 6

Με τη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 10 του Ν. 1902/1990, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 8 του άρθρου 10 του Ν. 1976/1991, παρέχεται η δυνατότητα συνταξιοδότησης με 20 χρόνια ασφάλισης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, στις γυναίκες με τρία τουλάχιστον παιδιά - ασφαλισμένες μέχρι 31/12/1992 στα πρώην Ειδικά Ταμεία, καθώς και στους άνδρες ασφαλισμένους ομοίως, που έχουν τρία τουλάχιστον παιδιά, είναι χήροι ή διαζευγμένοι και οι τελευταίοι έχουν την επιμέλεια των ανήλικων ή ανίκανων παιδιών με δικαστική απόφαση.

Με την παράγραφο αυτή, θεσπίζεται από 1/1/2013 ως όριο ηλικίας για τη συνταξιοδότηση των ανωτέρω προσώπων το 50ό έτος.

Δεδομένου ότι στη ρύθμιση αυτή υπάγονται όσοι έχουν ασφαλιστεί μέχρι και το 1992, οι οποίοι μέχρι το χρόνο έναρξης ισχύος της διάταξης αυτής, δηλαδή την 1/1/2013, προφανώς θα έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο συντάξιμο χρόνο και, ως εκ τούτου, θα έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, εκτιμούμε ότι η διάταξη της παραγράφου αυτής ουσιαστικά δεν θίγει το υφιστάμενο πλαίσιο συνταξιοδότησης των εν λόγω ασφαλισμένων.

4. Παρ. 7

Α εδάφιο:

Με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής προβλέπεται και για τις από 1/1/1993 και εφεξής ασφαλισμένες μητέρες ανηλίκων παιδιών όλων των φορέων, η σταδιακή κατάργηση από 1/1/2009 της δυνατότητας λήψης μειωμένης σύνταξης.

Όπως είναι γνωστό, με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 24 του Ν. 2084/1992, δίνεται η δυνατότητα στις μητέρες ανηλίκων ή ανάπηρων παιδιών που έχουν πραγματοποιήσει 6.000 ημέρες ασφάλισης να συνταξιοδοτηθούν με πλήρες ποσό σύνταξης στο 55ο έτος της ηλικίας τους και στο 50ό με μειωμένη σύνταξη.

Η δυνατότητα λήψης μειωμένης σύνταξης και για τις νεοασφαλιζόμενες μητέρες ανηλίκων είχε θεσπιστεί με δεδομένο ότι υφίστατο αντίστοιχη ρύθμιση τουλάχιστον για τις ασφαλισμένες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μέχρι 31/12/1992 μητέρες.

Για λόγους ίσης μεταχείρισης όλων των μητέρων ασφαλισμένων, ανεξαρτήτως χρόνου υπαγωγής τους στην ασφάλιση, με την κοινοποιούμενη διάταξη αυξάνεται σταδιακά κατά 1 έτος, αρχής γενομένης από 1/1/2009, το όριο ηλικίας λήψης μειωμένης σύνταξης και μέχρι το 55ο έτος.

Η σταδιακή εξέλιξη του ορίου ηλικίας λήψης μειωμένης σύνταξης κατά το μεσοδιάστημα από 1/1/2009 έως και την 1/1/2013, ημερομηνία από την οποία πλέον απαιτείται η συμπλήρωση του 55ου έτους για τη συνταξιοδότηση των μητέρων, βαίνει ως εξής:

Επισημαίνουμε στο σημείο αυτό ότι, προκειμένου να μη δημιουργηθούν επιβαρυντικές συνθήκες στο καθεστώς συνταξιοδότησης των μητέρων ανηλίκων, τόσο κατά την ανωτέρω μεταβατική περίοδο της σταδιακής αύξησης του ορίου ηλικίας λήψης μειωμένης σύνταξης, όσο και από 1/1/2013 -οπότε το όριο ηλικίας είναι το 55^ο- υφίσταται ρητή πρόβλεψη, ούτως ώστε το συνταξιοδοτικό δικαίωμα να θεμελιώνεται, εφόσον η ανηλικότητα του παιδιού και ο συντάξιμος χρόνος συντρέχουν αθροιστικά κατά τη συμπλήρωση του 50ου έτους ή του εκάστοτε απαιτούμενου κατά τη μεταβατική περίοδο ορίου ηλικίας είτε του 55ου, στην ολοκλήρωση του συστήματος.

Στο σημείο αυτό πρέπει, επίσης, να διευκρινισθεί ότι ανεξαρτήτως του έτους της ηλικίας, δηλαδή από το 50ό έως και το 54ο, κατά το οποίο η μητέρα θεμελιώνει δικαίωμα (ανηλικότητα και συντάξιμο χρόνο), αν η σύνταξη καταβληθεί στο 55ο έτος, αυτή θα είναι πλήρης.

Η ρύθμιση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία τόσο για την ολοκλήρωση του συστήματος, όσο και την μεταβατική περίοδο, δεδομένου ότι δεν απαιτείται να συντρέχει η ανηλικότητα του παιδιού στο 55ο έτος. Αν βέβαια, κατά την μεταβατική αυτή περίοδο επιλέξει η μητέρα να συνταξιοδοτηθεί σε έτος ηλικίας μικρότερο του 55^ου, ευνόητο είναι ότι θα υπάρξει ανάλογη μείωση.

Εφιστούμε, επίσης, την προσοχή σας στο ότι η προβλεπόμενη, από τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 24 του Ν. 2084/1992, δυνατότητα χορήγησης μειωμένης σύνταξης εξακολουθεί να ισχύει για τις από 1/1/1993 και εφεξής ασφαλισμένες μητέρες αναπήρων παιδιών.

Β Εδάφιο:

Με την κοινοποιούμενη διάταξη, το κατώτατο όριο ηλικίας για λήψη πλήρους σύνταξης των από 1/1/1993 ασφαλιζόμενων, σε οποιοδήποτε φορέα, μητέρων που έχουν περισσότερα των τριών παιδιά, καθορίζεται από 1/1/2013 στο 55ο έτος.

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 24 του Ν. 2084/1992, για τις νεοασφαλιζόμενες σε οποιοδήποτε φορέα, μητέρες που έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 6000 ημέρες ασφάλισης και έχουν πάνω από τρία παιδιά το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης (65ο) μειώνεται ανά τρία έτη για κάθε παιδί με κατώτατο όριο το 50ό (σε περίπτωση απόκτησης 5 παιδιών).

Με δεδομένα τα μέτρα που θεσπίζονται με τις διατάξεις του Ν. 3655/2008 για την ενίσχυση και την προστασία της οικογένειας, από 1/1/2013 επανακαθορίζεται πλέον η μείωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, ούτως ώστε να ανέρχεται σε 2 (δύο) έτη για κάθε παιδί με κατώτατο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης το 55ο.