ΘΕΜΑ:

Οδηγίες για την εφαρμογή της απόφασης του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών 1031583/253/Α0013/1-4-2003/ΠΟΛ. 1055

.

Α. 1. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για τη φορολογία κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών (Ν. 2961/2001), φόρος επιβάλλεται σε κάθε είδους περιουσία που αποκτάται από κάποια από αυτές τις αιτίες και η οποία βρίσκεται στην Ελλάδα και ανήκει σε ημεδαπούς ή αλλοδαπούς. Ως ευρισκόμενη στην Ελλάδα κινητή περιουσία θεωρείται -μεταξύ άλλων - η επωνυμία, ο τίτλος και η φήμη επιχείρησης ή επαγγέλματος που ασκούνται στην Ελλάδα, τα εμπορικά σήματα, οι μετοχές, οι ιδρυτικοί τίτλοι και τα εταιρικά μερίδια.

Επιχείρηση είναι η οικονομική μονάδα, η οποία, μέσα από τη συναλλακτική της δραστηριότητα, με την κατάλληλη διάρθρωση των παραγωγικών της συντελεστών (κεφάλαιο, εργασία κ.λπ.) αποσκοπεί σε εμπορικές πράξεις, δηλαδή στην άσκηση εμπορικής κερδοσκοπίας, για λογαριασμό των φορέων της.

Αντικείμενο επομένως του φόρου κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών είναι μεταξύ των άλλων, ολόκληρη επιχείρηση, ως οικονομική μονάδα, με τα υλικά και άυλα περιουσιακά της στοιχεία, κλάδος αυτής ή ποσοστά συμμετοχής, εταιρικά μερίδια, μετοχές, ιδρυτικοί τίτλοι κλπ.

Ο υπολογισμός του φόρου κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών για ταπροαναφερθέντα περιουσιακά στοιχεία είναι συνάρτηση του είδους των μεταβιβαζόμενων αυτών στοιχείων (επιχείρηση, μετοχές εισηγμένες ή μη στο χρηματιστήριο κ.λπ.),του χρόνου απόκτησης αυτών και της συγγενικής σχέσης δικαιοδόχου (κληρονόμου - δωρεοδόχου) και δικαιοπάροχου (κληρονομουμένου - δωρητή).

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 του Ν. 2961/2001, όπως τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις του πρόσφατου φορολογικού νόμου 3091/2002, και ισχύουν για υποθέσεις φορολογίας κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών, στις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννιέται από 1η Ιανουαρίου 2003 και μεταγενέστερα καθώς και στις υποθέσεις στις οποίες η οικεία φορολογική δήλωση υποβάλλεται μετά την πάροδο τριετίας από το χρόνο γένεσης φορολογικής υποχρέωσηςκατά την παρ. 2 του άρθρου 9 του Ν. 2961/2001):

• όταν μεταβιβάζονται εισηγμένες στο χρηματιστήριο μετοχές σε συγγενείς που υπάγονται στην Α΄ και Β΄ κατηγορία (π.χ. σε σύζυγο, γονείς, αδέλφια, θείους, κλπ.), ο υπολογισμός του φόρου γίνεται αυτοτελώς με σταθερό συντελεστή 0,6% και 1,2 % αντίστοιχα (χωρίς εφαρμογή των περί συνυπολογισμού διατάξεων).

• όταν μεταβιβάζονται μη εισηγμένες στο χρηματιστήριο μετοχές καθώς και ολόκληρη επιχείρηση ή ποσοστό αυτής ή μερίδες ή μερίδια κ.λπ. σε συγγενές που υπάγονται στην Α΄ και Β΄ κατηγορία (π.χ. σε σύζυγο, γονείς, αδέλφια, θείους κ.λπ.), ο υπολογισμός του φόρου γίνεται αυτοτελώς με σταθερό συντελεστή 1,2% και 2,4 % αντίστοιχα (χωρίς εφαρμογή των περί συνυπολογισμού διατάξεων).Τονίζεται ιδιαίτερα ότι οι πιο πάνω συντελεστές (1,2 και 2,4%) εφαρμόζονται μόνο όταν μεταβιβάζονται τα προαναφερθέντα περιουσιακά στοιχεία (ολόκληρη επιχείρηση ή ποσοστά αυτής ή μερίδες ή μερίδια) και όχι το κατ΄ ιδίαν περιουσιακά στοιχεία (κινητά ή ακίνητα) της επιχείρησης, για τα οποία εφαρμόζονται οι συντελεστές της οικείας φορολογικής κλίμακας του άρθρου 29 του Ν. 2961/2001 (ή οι συντελεστές του φόρου μεταβίβασης ακινήτων, όταν πρόκειται για πώληση των ακινήτων της επιχείρησης).

• όταν τα προαναφερθέντα περιουσιακά στοιχεία (μετοχές εισηγμένης ή μη, ολόκληρη επιχείρηση ή ποσοστά αυτής ή μερίδες ή μερίδια) μεταβιβάζονται σε λοιπούς συγγενείς ή εξωτικούς (δηλαδή μη συγγενείς), που υπάγονται στη Γ΄ κατηγορία, ο υπολογισμός του φόρου γίνεται με βάση τη φορολογική κλίμακα τηςΓ΄ κατηγορίας και με εφαρμογή των διατάξεων περί συνυπολογισμού.

Ο φόρος που προκύπτει σύμφωνα με τα πιο πάνω, είτε δηλαδή κατά την αυτοτελή φορολόγηση είτε κατά την υπαγωγή των δικαιούχων σε μια από τις αντίστοιχες φορολογικές κλίμακες, συμβεβαιώνεται με το φόρο που προκύπτει για τυχόν άλλα μεταβιβασμένα αιτία θανάτου, δωρεάς ή γονικής παροχής στοιχεία και καταβάλλεται κατά τις διατάξεις του Ν. 2961/2001.

(Για τη διαπίστωση του είδους και του βαθμού συγγένειας προσκομίζεται

πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης ή δελτίο αστυνομικής ταυτότητας ή ένορκη βεβαίωση δύο μαρτύρων).

2. Με τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 12 του Ν. 3091/2002 δόθηκε η εξουσιοδότηση στον Υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών να καθορίζει με απόφαση του τον τρόπο υπολογισμού της αξίας των μεταβιβαζόμενων αιτία κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο μετοχών καθώς και ολόκληρης επιχείρησης, μερίδων ή μεριδίων και ποσοστών συμμετοχής σε αυτές, λαμβάνοντας υπόψη στοιχεία που επιδρούν στον υπολογισμό αυτό.

Σε εκτέλεση της πιο πάνω εξουσιοδοτικής διάταξης εκδόθηκε η 1031583/253/Α0013/01-04-2003 ΠΟΛ. 1055 (ΦΕΚ.477 Τ.Β΄/21.4.2003) απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, με την οποία πλέον καθιερώνεται και στη φορολογία κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών (όπως ίσχυε και στη φορολογία εισοδήματος κατά τη μεταβίβαση με αντάλλαγμα των πιο πάνω περιουσιακών στοιχείων νέος -αντικειμενικός τρόπος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας αυτών.

Η παραπάνω απόφαση εφαρμόζεται σε μεταβίβαση, κατά περίπτωση, α) ατομικής επιχείρησης, β) εταιρικών μερίδων και ποσοστών συμμετοχής σε Ο,Ε., Ε.Ε, αστικές εταιρίες κερδοσκοπικές ή μη κοινωνίες αστικού δικαίου που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα με οποιαδήποτε δραστηριότητα, γ) εταιρικών μερίδων Ε.Π.Ε. και δ) μετοχών μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο.

Η αξία που προκύπτει με βάση την πιο πάνω απόφαση είναι υποχρεωτική όσο για το φορολογούμενο όσο και για τη Δ.Ο.Υ. και εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις περί αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, όπως προβλέπεται στις παραγράφους 3, 4 και 5 της ενότητας Β του άρθρου 10 του Ν. 2961/2001 (π.χ. δυνατότητα αμφισβήτησης της αντικειμενικής αξίας με την άσκηση προσφυγής μέσα σε προθεσμία 60, ημερών από την υποβολή της οικείας δήλωσης, ή δυνατότητα διόρθωσης της αξίας ή των στοιχείων που προσδιορίζουν αυτή χωρίς την επιβολή προσθέτου φόρου» μέσα σε προθεσμία 20 ημερών αϊτό την υποβολή της οικείας δήλωσης).

Αυτό σημαίνει ότι κατά την υποβολή των δηλώσεων φόρου (κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής η αξία που προκύπτει από την εφαρμογή της προαναφερθείσας απόφασης θα αναγραφεί στη στήλη όπου αναγράφεται η αντικειμενική αξία και θα συνυποβληθούν και τα στοιχεία με βάση τα οποία γίνεται ο προσδιορισμός της αξίας αυτής (π.χ τελευταίοι ισολογισμοί κ.λπ.). Προκειμένου να καταστεί ευχερής η διενέργεια του οικείου φορολογικού ελέγχου από τη Δ.Ο.Υ., θα προσκομισθεί κατά τις γενικές διατάξεις και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο κριθεί από αυτήν απαραίτητο.

3. Ο νέος τρόπος υπολογισμού της φορολογητέας αξίας των μεταβιβαζομένων μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο μετοχών και επιχειρήσεων οποιασδήποτε μορφής ισχύει από την 24/12/2002, δηλαδή εφαρμόζεται σε όλες τις υποθέσεις φορολογίας κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών, στις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννιέται από την ημερομηνία αυτή και μεταγενέστερα. Επίσης εφαρμόζεται και κατά τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των περιουσιακών αυτών στοιχείων, για τα οποία δεν είχε εκδοθεί η οικεία πράξη προσδιορισμού του φόρου μέχρι την ημερομηνία αυτή, καθώς και σε κάθε περίπτωση που η δήλωση φόρου κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής για τα περιουσιακά αυτά στοιχεία υποβάλλεται μετά την 24/12/2002.

Στην περίπτωση κατά την οποία υποβλήθηκε η οικεία φορολογική δήλωση μετά την 24η Δεκεμβρίου 2002 χωρίς εφαρμογή της προαναφερθείσας υπουργικής απόφασης, παρέχεται η ευχέρεια στους φορολογουμένους να υποβάλουν συμπληρωματική δήλωση μέσα σε προθεσμία 6 μηνών από τη δημοσίευση της απόφασης στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως (δηλαδή μέχρι και την 21η Οκτωβρίου 2003) και να δηλώσουν την αξία που προκύπτει με βάση την απόφαση αυτή, χωρίς την επιβολή πρόσθετου χρόνου ή προστίμου.

Β. Με αφορμή ερωτήματα που μας υποβάλλονται σχετικά με την εφαρμογή της πιο πάνω υπουργικής απόφασης και για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή της σας διευκρινίζουμε τα ακόλουθα:

Προσδιορισμός της φορολογητέας αξίας επιχείρησης που τηρεί Βιβλία Α΄ ή Β΄ ή Γ΄ Κατηγορίας του Κ.Β.Σ. ή που δεν τηρεί βιβλία

1. Με το νέο τρόπο υπολογισμού, η φορολογητέα αξία μεταβιβαζομένων επιχειρήσεων, μεριδίων ή μερίδων κ.λπ. προσδιορίζεται ως εξής :

Προκειμένου για ολόκληρη επιχείρηση οποιασδήποτε μορφής που τηρεί βιβλία Α΄ ή Β΄ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. ή που δεν τηρεί βιβλία, φορολογητέα αξία είναι το άθροισμα των ιδανικών κεφαλαίων και της καθαρής θέσης της Επιχείρησης δηλαδή της διαφοράς της αξίας των παγίων μεταξύ του χρόνου απόκτησης και του χρόνου μεταβίβασης και της αξίας των εμπορευμάτων και λοιπών στοιχείων του ενεργητικού, μειωμένων κατά την αξία των στοιχείων του παθητικού, (δηλαδή των υποχρεωτικών της επιχείρησης).

Προκειμένου για ολόκληρη επιχείρηση οποιασδήποτε μορφής που τηρεί βιβλία Γ΄ κατηγορίας του Κ.Β.Σ., φορολογητέα αξία είναι το άθροισμα των ιδανικών κεφαλαίων και της καθαρής θέσης της επιχείρησης (δηλαδή της διαφοράς της αξίας των παγίων μεταξύ του χρόνου απόκτησης και του χρόνου μεταβίβασης και των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης).

Για τον προσδιορισμό της αξίας εταιρικών μερίδων, ποσοστών συμμετοχής και μεριδίων των πιο πάνω επιχειρήσεων, η αξία ολόκληρης της επιχείρηση όπως προσδιορίζεται κατά τα πιο πάνω, πολλαπλασιάζεται με το ποσοστό συμμετοχής που μεταβιβάζεται (π.χ. ομόρρυθμος εταίρος με ποσοστό συμμετοχής 25% στην Ο.Ε δωρίζει το μερίδιο του: θα υπολογισθεί η αξία ολόκληρης της Ο.Ε. και θα η αξία αυτής πολλαπλασιασθεί επί 25%).

Επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι:

- προκειμένου για ατομική επιχείρηση, κατά τον υπολογισμό της φορολογητέας αξίας αυτής δεν συνυπολογίζεται η αξία των ακινήτων και της ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτων, έστω και αν αυτά είναι ενταγμένα στην οικονομική εκμετάλλευση της, δεδομένου ότι τα περιουσιακά αυτά στοιχεία ανήκουν και αποτελούν περιουσιακό στοιχείο του φυσικού προσώπου (επιχειρηματία) και δεν συμμεταβιβάζονται με την επιχείρηση.

- Αν η λειτουργία της επιχείρησης διακόπτεται μετά τη μεταβίβαση αυτής κατά τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας δεν λαμβάνονται υπόψη τα ιδανικά κεφάλαια αυτής.

Ειδικότερα, για τον υπολογισμό των παγίων και των λοιπών στοιχείων του ενεργητικού διευκρινίζονται τα ακόλουθα:

α) Ακίνητα

Στην αξία των ιδανικών κεφαλαίων θα προστεθεί η υφισταμένη θετική διαφορά μεταξύ της αξίας των ακινήτων της εταιρείας, όπως αυτή προσδιορίζεται κατά τοχρόνο γένεσηςτης φορολογικής υποχρέωσηςσύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 2961/2001 (δηλαδή η αγοραία ή αντικειμενική αξία κατά περίπτωση, ανάλογα αν το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή όπου ισχύει ή δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας του) και της αξίας κτήσης των ακινήτων, με τις όποιες αναπροσαρμογές, όπως προκύπτουν από τις εγγραφές στα βιβλία της επιχείρησης.

β) Αποθέματα

Προκειμένου για επιχειρήσεις εμπορίας ή παραγωγής, λαμβάνεται υπόψη ποσοστό 10% επί των αγορών των εμπορευσίμων αγαθών του προηγούμενου της μεταβίβασης έτους. Αν η επιχείρηση έχει διενεργήσει απογραφή, τότε λαμβάνονται υπόψη τα αποθέματα της τελευταίας πριν από τη μεταβίβαση απογραφής.

Προκειμένου για επιχειρήσεις που παρέχουν αποκλειστικά υπηρεσίες δεν υπολογίζεται ποσοστό 10% επί των αναλώσιμων υλικών.

Προκειμένου για μικτές επιχειρήσεις, υπολογίζεται ποσοστό 10% επί των εμπορευσίμων αγαθών του προηγούμενου από τη μεταβίβαση έτους.

γ) Απαιτήσεις

Προκειμένου για επιχειρήσεις εμπορίας ή παραγωγής αγαθών, που διενεργούν χονδρικές και λιανικές ή αποκλειστικά χονδρικές πωλήσεις, λαμβάνεται ποσοστό 10% μόνο επί των χονδρικών πωλήσεων, που πραγματοποίησε η επιχείρηση κατά το έτος που προηγείται της μεταβίβασης (δηλαδή επί λιανικών πωλήσεων δεν υπολογίζονται απαιτήσεις).

Προκειμένου για επιχειρήσεις που παρέχουν αποκλειστικά υπηρεσίες δεν υπολογίζονται απαιτήσεις.

Προκειμένου για μικτές επιχειρήσεις (παροχή υπηρεσιών και εμπορία ή παραγωγής αγαθών) το ποσοστό 10% υπολογίζεται μόνον επί των χονδρικών πωλήσεων του έτους που προηγείται της μεταβίβασης.

δ) Μηχανολογικός εξοπλισμός, μηχανήματα

Στο λογαριασμό αυτό περιλαμβάνεται ο μηχανολογικός εξοπλισμός της επιχείρησης (μηχανήματα, εργαλεία, τελικές εγκαταστάσεις κλπ.) μόνιμα εγκατεστημένος ή κινητός, ο οποίος χρησιμοποιείται για την παραγωγή των προϊόντων ή την εκτέλεση των εργασιών.

Η τυχόν υφιστάμενη θετική διαφορά μεταξύ της αξίας κτήσης και της τρέχουσας αξίας αυτών κατά το χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης θα προστεθεί στην αξία των ιδανικών κεφαλαίων.

Για τον προσδιορισμό της τρέχουσας αξίας τους εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 9 του Ν. 2961/2001, δηλαδή πρέπει να εξετάζεται το είδος των μηχανημάτων, η κατάσταση στην οποία βρίσκονται κατά το χρόνο μεταβίβασης, ο προσδοκώμενος χρόνος παραγωγικής λειτουργίας μέχρι την αχρήστευση τους, η τεχνολογική πρόοδος που επήλθε, οι νομισματικές συνθήκες που επικρατούσαν μέχρι το χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης και οι τιμές αντικατάστασής τους με καινούργια και να συγκρίνονται με αλλά ομοειδή μηχανήματα.

ε) Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός

Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνεται η αξία όλων των επίπλων, σκευών και ιματισμού της επιχείρησης (έπιπλα, μηχανές γραφείου, Η/Υ και ηλεκτρονικά συγκροτήματα, επιστημονικά όργανα, εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών κλπ.

Η τυχόν υφιστάμενη θετική διαφορά μεταξύ της αξίας κτήσης και της τρέχουσας αξίας αυτών κατά το χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης θα προστεθεί στην αξία των ιδανικών κεφαλαίων.

Για τον προσδιορισμό της τρέχουσας αξίας τους εφαρμόζονται οι διατάξεις του ( άρθρου 9 του Ν. 2961/2001).

στ) Μεταφορικά μέσα

Στην αξία των ιδανικών κεφαλαίων θα προστεθεί και η τυχόν υφισταμένη θετική διαφορά μεταξύ της αξίας κτήσης και της τρέχουσας αξίας των μεταφορικών μέσων της επιχείρησης κατά το χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης για τον προσδιορισμό της οποίας εφαρμόζονται, κατά τα πιο πάνω, οι διατάξεις του άρθρου 9 του Ν. 2961/2001 δηλαδή συνεκτιμώνται όλοι οι παράγοντες που επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την αξία αυτών.

ζ) Ιδανικά κεφάλαια

Σε ό,τι σχετικό με τον υπολογισμό των ιδανικών κεφαλαίων ισχύουν οι αντίστοιχες διατάξεις της φορολογίας εισοδήματος.

Για τη διευκόλυνση σας, σας αποστέλλουμε πίνακες της Τράπεζας της Ελλάδος α) με το επιτόκιο εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου και β) με το νόμιμο τόκο για όλες τις παλιές χρήσεις.

- Μεταβίβαση μεριδίων Ε.Π.Ε.

Κατά τη μεταβίβαση με κληρονομιά, δωρεά ή γονική παροχή μεριδίων Ε.Π.Ε για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας ολόκληρης της Ε.Π.Ε. εφαρμόζονται ανάλογα όσα αναφέρθηκαν προηγούμενοι για τις επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία Γ΄ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. με τη διαφοροποίηση, ότι από το μέσο όρο των ολικών αποτελεσμάτων εκμετάλλευσης δεν αφαιρείται εμπορική αμοιβή.

Η αξία που προκύπτει με τον τρόπο αυτό, διαιρούμενη δια του αριθμού των υφισταμένων κατά το χρόνο μεταβίβασης μεριδίων, αντιπροσωπεύει την αξία κάθε μεριδίου η οποία πολλαπλασιαζόμενη στη συνέχεια με τον αριθμό των μεταβιβαζομένων μεριδίων, αποτελεί τη φορολογητέα αξία των τελευταίων.

- Προσδιορισμός της φορολογητέας αξίας μη εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Μετόχων.

Κατά τη μεταβίβαση αιτία κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής μετοχών μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο, ως φορολογητέα αξία λαμβάνουμε τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας (που υπάρχουν την ημέρα την προηγούμενη εκείνης κατά την οποία γεννιέται η φορολογική υποχρέωση), τα οποία προσαυξάνονται με την απόδοση των ιδίων Κεφαλαίων των πέντε τελευταίων πριν από την μεταβίβαση διαχειριστικών περιόδων. Στο αποτέλεσμα που προκύπτει προσθέτουμε την υφιστάμενη διαφορά μεταξύ της αξίας όλων των παγίων της εταιρείας, όπως αυτή προσδιορίζεται κατά το χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης, σύμφωνα με τα άρθρα 9 και 10 του Ν. 2961/2001 και της εμφανιζόμενη στα βιβλία αξίας κτήσης αυτών (μετά τις τυχόν αναπροσαρμογές),αν η δεύτερη είναι μικρότερη της πρώτης.

Το ποσό που προκύπτει σύμφωνα με τα πιο πάνω, διαιρείται δια του αριθμού των υφισταμένων κατά το χρόνο μεταβίβασης (αιτία κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής) μετόχών. Το πηλίκο της διαίρεσης αντιπροσωπεύει τη φορολογητέα αξία κάθε μετοχής και πολλαπλασιαζόμενο επί τον αριθμό των μεταβιβαζόμενων μετοχών, θα υπαχθεί στον κατά περίπτωση φόρο.

Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση που η μεταβίβαση των μετοχών λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια της πρώτης χρήσης της ανώνυμης εταιρείας και κατά συνέπεια δεν υφίσταται ισολογισμός, ως «ίδια κεφαλαία» θα λαμβάνονται τα υφιστάμενα κατά την προηγουμένη της μεταβίβασης ημέρα και τα οποία πρέπει να προκύπτουν από το ισοζύγιο των λογαριασμών του Γενικού Καθολικού της ημέρας αυτής. Το αυτό ισχύει και όταν οι μετοχές μεταβιβάζονται μετά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου αλλά πριν από τη δημοσίευση του ισολογισμού. Στην περίπτωση όμως αυτή, παρά το γεγονός ότι ο ισολογισμός που έχει συνταχθεί δεν είναι επίσημος, αυτός θα λαμβάνεται υπόψη, εφόσον έχει ελεγχθεί από ορκωτό λογιστή μέλος, έχει εκδοθεί το σχετικό ΤΑΠΕΤ.

Διευκρινίζεται ότι ως ολικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης λαμβάνονται αυτά των δημοσιευθέντων πέντε (5) τελευταίων ισολογισμών, ανεξάρτητα αν οι χρήσεις αυτές έχουν περαιωθεί με τακτικό έλεγχο, από τον οποίο προέκυψαν διαφορές φορολογικού ελέγχου.

Τα αναφερόμενα πιο πάνω για τη μεταβίβαση μετοχών μη εισηγμένων στο χρηματιστήρια ή εταιρικών μεριδίων εταιρείας περιορισμένης ευθύνης, έχουν εφαρμογή και όταν η εταιρεία βρίσκεται σε αδράνεια.

Γ. Για την καλύτερη κατανόηση όλων όσων αναφέρθηκαν πιο πάνω, σας παραθέτουμε παραδείγματα, λαμβάνοντας υπόψη ότι η εμπορική αμοιβή ανέρχεται σε 9.300 ευρώ και το επιτόκιο των εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου ετήσιας διάρκειας είναι 2,69%.

Παράδειγμα 1ο (Μεταβίβαση ατομικής επιχείρησης με 7 χρόνια λειτουργίας

Ατομική επιχείρηση εμπορίας αγαθών με λιανικές πωλήσεις τηρεί βιβλία Β΄ κατηγορίας, λειτουργεί επτά (7) έτη σε ιδιόκτητο κατάστημα, ενώ η αξία του λοιπού πάγιου εφοπλισμού της ανέρχεται την 31-12-2002 σε 2.500 ευρώ, όπως προκύπτει από τις καταχωρήσεις στα βιβλία της. Η επιχείρηση αυτή μεταβιβάζεται στις 27/04/2003 αιτία κληρονομιά και έχει καθαρά κέρδη στις πέντε (5) προηγούμενες χρήσεις, ως κατωτέρω :

Α. Προσδιορισμός φορολογητέας αξίας

Ι. Ιδανικά κεφάλαια

Καθαρά κέρδη χρήσεων

Μείον

Πλέον προσαύξηση με τα έτη λειτουργίας

II. Προσδιορισμός αξίας παγίων

Έστω ότι μετά τον έλεγχο, που θα πραγματοποιηθεί, η αξία των παγίων στοιχείων (ακίνητων, μηχανημάτων, μηχανολογικού εξοπλισμού κλπ.) ανέρχεται στο ποσό των 4.500,00 ευρώ. Η υφιστάμενη διαφορά μεταξύ της αξίας κτήσης αυτών και της αξίας των κατά το χρόνο θανάτου (27-04-2003), ήτοι 4.500,00 - 2.500,00 = 2.000,00 ευρώ, θα προστεθεί στην αξία των ιδανικών κεφαλαίων.

Επειδή η επιχείρηση διενεργεί μόνο λιανικές πωλήσεις, δεν υπάρχουν, ενώ το απόθεμα εμπορευσίμων με τις υποχρεώσεις αλληλοψηφίζονται.

ΙΙΙ. Προσδιορισμός φορολογητέας αξίας

Ιδανικά κεφάλαια + λοιπά στοιχεία ενεργητικού + διαφορά αξίας παγίων 100.273,60+2.000,00= 102.273,60

Οφειλόμενος φόρος εάν η επιχείρηση κληρονομηθεί από συγγενή Α΄ κατηγορίας

Οφειλόμενος φόρος εάν η επιχείρηση κληρονομηθεί από συγγενή Β΄ κατηγορίας

Για οποιονδήποτε άλλο κληρονόμο η φορολογητέα αξία θα υπαχθεί στην ανάλογη - βάσει του βαθμού συγγενείας - Γ΄ κλίμακα, για τον υπολογισμό του φόρου.

Παράδειγμα 2ο (Μεταβίβαση ατομικής επιχείρησης με 3 χρόνια λειτουργίας)

Αν υποθέσουμε ότι η ίδια επιχείρηση λειτουργεί επί τρία (3) έτη πριν από χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης (χρόνος θανάτου) δηλαδή 27-04-2003 και έχει καθαρά κέρδη όπως πιο κάτω.

Α. Προσδιορισμός φορολογητέας αξίας

Ι. Ιδανικά κεφάλαια

Ιδανικά κεφάλαια Μηδέν(0)

`Αρα σε φόρο θα υπαχθεί η αξία των λοιπών στοιχείων του ενεργητικού (πάγια αποθέματα κλπ.)

Οφειλόμενος φόρος μεταβίβασης για συγγενείς Α΄ βαθμού 2.000,00 Χ 1,2 %= 24 €

Παράδειγμα 3ο (Μεταβίβαση μεριδίων σε Ο.Ε με 7 χρόνια λειτουργίας)

Ομόρρυθμη εταιρία με αντικείμενο εργασιών την εμπορία αγαθών τηρεί βιβλία Γ΄ κατηγορίας του Κ.Β.Σ και μετέχουν σ΄ αυτή 3 εταίροι με ποσοστά 40%, 40°/ο και 20% αντίστοιχα. Η εταιρεία λειτουργεί επί 7 έτη σε ιδιόκτητο κατάστημα, η αξία του οποίου όπως αυτή εμφανίζεται στα τηρούμενα βιβλία της είναι 100.000 ευρώ, ενώ η αντικειμενική του αξία ανέρχεται σε 150.000 ευρώ. Η λογιστική καθαρά θέση της επιχείρησης που εμφανίζεται στον ισολογισμό της 31/12/2002 είναι 40.000 ευρώ (40 μερίδια, 1.000 ευρώ έκαστο). Στις 25/5/2003 ο εταίρος Γ μεταβιβάζει αιτία δωρεάς το μερίδιο του στον ανεψιό του Δ.:

Α. Προσδιορισμός φορολογητέας αξίας

Ι. Ιδανικά κεφάλαια

Ολικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης χρήσεων

Μείον

II. Διαφορά αξίας παγίων

Οφειλόμενος φόρος

37.125,02X2,4% = 891,00 €, επειδή ο Δ΄ είναι γ΄ βαθμού συγγενής με τον Γ και υπάγεται στη Β΄ κατηγορία.

Παράδειγμα 4ο (Μεταβίβαση μεριδίων Ε.Π.Ε.)

Αν υποθέσουμε άτι η πιο πάνω επιχείρηση είχε τη νομική μορφή της ΕΠΕ. θα προέκυπταν τα παρακάτω:

Ι. Ιδανικά κεφάλαια

Οφειλόμενος φόρος

57.660Χ 2,4% = 1.383,84 €, επειδή ο Δ΄ είναι γ΄ βαθμού συγγενής με τον Γ και υπάγεται στη Β΄ κατηγορία.

Παράδειγμα 5ο (Μεταβίβαση μετοχών μη εισηγμένων στο Χρηματιστήριο)

Ανώνυμη εταιρεία με μη εισηγμένες στο χρηματιστήριο μετοχές, η οποία ιδρύθηκε το έτος 1985, έχει στην κυριότητα της ένα ακίνητο, το οποίο εμφανίζεται στα βιβλία της αξίας κτήσης 100.000 ευρώ, ενώ η αντικειμενική του αξία ανέρχεται σε 150.000 ευρώ.

Στις 28-4-2003. Από τους μετόχους της εταιρείας αυτής μεταβιβάζει με γονική παροχή στο γιο του 540 μετοχές της εταιρείας αυτής.

Τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας εμφανίζονται στον τελευταίο επίσημο ισολογισμό, ανέρχονται σε 270.000 ευρώ (2.700 Μετοχές ονομαστικής αξίας 100 ευρώ η καθεμιά). Μέχρι το χρόνο μεταβίβαση δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία μεταβολή στα ίδια κεφάλαια.

Δεδομένα τελευταίων ισολογισμών:

Με βάση τα δεδομένα αυτά, η πραγματική αξία κάθε μετοχής εξευρίσκεται ως εξής:

Απόδοση ιδίων κεφαλαίων 298.000: 190.000= 1,5684

Φορολογητέα αξία κάθε μετοχής:

Φορολογητέα αξία = 540 Χ 275,36 = 14.869,4€

Οφειλόμενος φόρος για συγγενή Α΄ κατηγορίας

Οφειλόμενος φόρος: για συγγενή Β΄ κατηγορίας

Για οποιονδήποτε άλλο κληρονόμο η φορολογητέα αξία θα υπαχθεί στην ανάλογη βάσει του βαθμού συγγενείας? Γ΄ κλίμακα, για τον υπολογισμό του φόρου.

ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΕΝΤΟΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΕΝΤΟΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΕΝΤΟΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΕΝΤΟΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΕΝΤΟΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΕΝΤΟΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΕΝΤΟΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

ΕΞΩΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ

ΕΞΩΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ