Εγκύκλιος 81/2002 (07/11/2002)

Εξαίρεση από την ασφάλιση του ΙΚΑ των απασχολουμένων με σύμβαση μίσθωσης έργου σε φορείς του Δημοσίου Τομέα, σε επιχειρήσεις των ΟΤΑ, καθώς και σε ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς, για δράσεις που χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υπαγωγή τους στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ).
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΑθήνα, 7/11/2002
ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ Αρ.Πρωτ.: Α20/255/52
ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΑΣΦ/ΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 81
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ - ΕΣΟΔΩΝ  
ΤΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ  

ΘΕΜΑ:

Εξαίρεση από την ασφάλιση του ΙΚΑ των απασχολουμένων με σύμβαση μίσθωσης έργου σε φορείς του Δημοσίου Τομέα, σε επιχειρήσεις των ΟΤΑ, καθώς και σε ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς, για δράσεις που χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υπαγωγή τους στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ).

Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 9 του Ν. 3050/02 (ΦΕΚ 214/Α/13.9.02), το άρθρο 51 του Ν. 1892/90, (ΦΕΚ 101/Α/31.7.90), καθώς και τα άρθρα 8 & 31 παρ. 1 του Ν. 1514/85 (ΦΕΚ 13/Α/8.2.85) και σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΜΒΑΣΗ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΕΡΓΟΥ.

Ως γνωστόν, με τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 3 του ΑΝ 1846/51, όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το άρθρο τέταρτο του Ν. 1305/82 και το άρθρο 1 παρ. 3 του Ν. 1759/88 καθώς και την υπ΄ αριθμ. Β1/21/21/1334/83 Υπουργική Απόφαση, στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α. υπάγονται υποχρεωτικά και αυτοδίκαια οι παρέχοντες κατά κύριο ή συγκύριο επάγγελμα την προσωπική τους εργασία με σύμβαση μίσθωσης έργου σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ή στο Δημόσιο & ΟΤΑ με συνθήκες από άποψη χρόνου, τρόπου και τόπου απασχόλησης παρόμοιες με αυτές που συναντώνται στις περιπτώσεις μίσθωσης εργασίας - εξαρτημένη εργασία (εγκ. 86/83).

Πρόκειται για ιδιόμορφη σχέση εργασίας, η οποία δεν φέρει εμφανή τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εξαρτημένης εργασίας.

Προκειμένου να ασφαλιστούν τα πρόσωπα αυτά στο Ι.Κ.Α. θα πρέπει να παρέχουν την προσωπική τους εργασία με συνθήκες από άποψης τρόπου, τόπου και χρόνου απασχόλησης παρόμοιες με αυτές που συναντώνται στις περιπτώσεις της μίσθωσης εργασίας (εξαρτημένη εργασία).

Τα καλυπτόμενα από τις διατάξεις αυτές πρόσωπα ασφαλίζονται μόνον στους κλάδους του Ι.Κ.Α. Δεν ασφαλίζονται στους φορείς των οποίων τις εισφορές συνεισπράττει το Ι.Κ.Α. (ΟΑΕΔ, ΟΕΚ, ΟΕΕ.).

Τα ανωτέρω πρόσωπα δεν υπάγονται στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α., μόνον όταν η εργασία τους παρέχεται για λιγότερες από 5 ημέρες το μήνα.

Τέλος, τα ασφαλιστικά όργανα του ΙΚΑ δε δεσμεύονται στα «τεκμήρια» χαρακτηρισμού κάποιας σχέσης ως μη εξαρτημένης (γνήσια σύμβαση έργου), όπως π.χ. το άρθρο 6 παρ. 2 του Ν. 2527/97 (δημόσιος τομέας) ή το άρθρο 1 παρ. 1 του Ν. 2639/98 (ιδιωτικός τομέας), αλλά είναι υποχρεωμένα να ερευνούν τα πραγματικά στοιχεία της παρεχόμενης εργασίας, τα οποία αποτελούν καθοριστικά στοιχεία για την κρίση τους.

2. ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΟΥ Ι.Κ.Α.

2.1. Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις καθορίζεται το ΤΕΒΕ ως ο φορέας υποχρεωτικής υπαγωγής από 13.9.02 (ημερομηνία δημοσίευσης του Ν. 3050/02) των απασχολουμένων με σύμβαση έργου σε :

α) φορείς του Δημόσιου Τομέα, όπως αυτός έχει οριοθετηθεί με τις διατάξεις του άρθρου 51 Ν. 1892/90 και ισχύει.

β)επιχειρήσεις των ΟΤΑ

γ) ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς του Ν. 1514/1985

υπό την προϋπόθεση ότι τα πρόσωπα αυτά απασχολούνται σε δράσεις των παραπάνω φορέων, οι οποίες χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Με την ίδια διάταξη ορίζεται ότι δεν αναζητούνται οι ασφαλιστικές εισφορές, που έχουν καταβληθεί είτε στο ΤΕΒΕ είτε στο Ι.Κ.Α. για την απασχόληση αυτή πριν από τις 13.9.02, θεωρούμενου ως ισχυρού του αντίστοιχου χρόνου ασφάλισης.

Ρυθμίζεται επίσης και το θέμα της τυχόν παράλληλης ασφάλισης και ταυτόχρονης καταβολής εισφορών και στα δύο ταμεία (Ι.Κ.Α. και ΤΕΒΕ) για απασχολήσεις πριν την 13.9.02. Στην περίπτωση αυτή προβλέπεται δυνατότητα αναζήτησης των προς το Ι.Κ.Α. καταβληθεισών εισφορών (συμπεριλαμβανομένων και των προσθέτων τελών και λοιπών επιβαρύνσεων).

Αιτήσεις επιστροφής εισφορών, παρά τη δίμηνη προθεσμία που τίθεται από το νόμο, θα γίνονται δεκτές από τις υπηρεσίες μας μέχρι 31/1/2003.

2.2. Αναφορικά με τον τρόπο επιστροφής των προς το Ι.Κ.Α. καταβληθεισών εισφορών, προσθέτων τελών και προσαυξήσεων για χρόνο ασφάλισης πριν την 13.9.02, σημειώνουμε ότι στον ασφαλισμένο θα επιστραφούν οι εργατικές εισφορές που του αντιστοιχούν, ενώ στον εργοδότη το ποσό των εισφορών που αναλογούν σ΄ αυτόν καθώς και τα τυχόν επιβληθέντα πρόσθετα τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις.

Διευκρινίζεται ότι, η παράλειψη αναφοράς του προσώπου του εργοδότη στη διάταξη του νόμου, σχετικά με την επιστροφή των αναλογουσών σ΄ αυτόν εισφορών και η παράταση της δίμηνης προθεσμίας, θα τακτοποιηθεί στο άμεσο μέλλον με σχετική νομοθετική ρύθμιση, ώστε να επιστρέφονται μέχρι τότε οι εισφορές.

Με απόφαση Διευθυντή του αρμόδιου Υποκ/τος του Ι.Κ.Α., αφού ακυρωθεί η ασφάλιση, επιστρέφονται οι εισφορές εντόκως προς 5% ετησίως από την καταβολή τους και μέχρι την ημερομηνία επιστροφής των εισφορών.

Δεν επιστρέφονται οι εισφορές των κλάδων παροχών ασθενείας σε χρήμα και σε είδος, εκτός και αν δεν έχει εκδοθεί βιβλιάριο ασθενείας.

2.3. Το θέμα του καθορισμού των φορέων του δημοσίου τομέα, θεωρούμε ότι διευκρινίζεται από την ίδια τη διάταξη, η ρητή διατύπωση της οποίας στο σημείο αυτό οδηγεί με σαφήνεια στο συμπέρασμα ότι ως φορείς του δημοσίου τομέα ορίζονται εκείνοι που περιλαμβάνονται στο δημόσιο τομέα, μετά τις όποιες τροποποιήσεις έχουν επέλθει ή θα επέλθουν στις διατάξεις του άρθρου 51 του Ν. 1892/1990.

Επίσης, θεωρούμε ότι οι κοινοποιούμενες διατάξεις του Ν. 1514/85 προσδιορίζουν με σαφήνεια τους ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς.

2.4. Τα στοιχεία, που πρέπει να ζητούνται από τις Υπηρεσίες μας, προκειμένου να αποδεικνύεται ότι η απασχόληση εργαζομένου με σύμβαση μίσθωσης έργου λαμβάνει χώρα σε χρηματοδοτούμενο ή συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση πρόγραμμα, είναι: α) βεβαίωση του φορέα υλοποίησης του προγράμματος και β) το πρόγραμμα, που με ευθύνη των ενδιαφερομένων πρέπει να καταθέσουν στις υπηρεσίες μας.

Στη βεβαίωση του φορέα υλοποίησης του προγράμματος, θα περιλαμβάνονται τα στοιχεία των απασχολουμένων με σύμβαση μίσθωσης έργου, η χρονική περίοδος της απασχόλησης τους και το ποσό της αμοιβής για κάθε απασχολούμενο ξεχωριστά.

Η κατάθεση του προγράμματος έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί κατ΄ αυτόν τον τρόπο θα ελέγχεται, αν το συνολικό ποσό της αμοιβής των απασχολουμένων σ΄ αυτό, που δηλώνεται με τη βεβαίωση του φορέα υλοποίησης, συμφωνεί με το συνολικό εγκριθέν ποσό προϋπολογισμού για αμοιβές των απασχολουμένων στο εν λόγω πρόγραμμα, ώστε να μη καταστρατηγηθεί η διάταξη.

Σε περίπτωση, που παρουσιάζονται αμοιβές απασχολουμένων πέραν του ποσού αμοιβών του προγράμματος, τότε, για το επιπλέον ποσό θα υπολογίζονται ασφαλιστικές εισφορές στο Ι.Κ.Α. με ασφαλισμένους τους τελευταίους κατά χρονολογική σειρά απασχολούμενους.

2.5. Τέλος, η διάταξη αυτή εφαρμόζεται και σε εκκρεμείς υποθέσεις σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας και αν βρίσκεται (ΤΔΕ, Διοικητικά Δικαστήρια).

3. ΥΠΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΟΥ Ι.Κ.Α.

Η ασφάλιση στο Ι.Κ.Α.συνεχίζεται για όσα από τα ανωτέρω πρόσωπα απασχολούνται σε φορείς του Δημοσίου , των ΝΠΔΔ, ΟΤΑ κλπ. σε περίπτωση που οι φορείς αυτοί δεν πραγματοποιούν προγράμματα που χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εφόσον, βέβαια, παρέχουν την προσωπική τους εργασία με σύμβαση μίσθωσης έργου με συνθήκες από άποψη χρόνου, τρόπου και τόπου απασχόλησης παρόμοιες με αυτές που συναντώνται στις περιπτώσεις μίσθωσης εργασίας (εξαρτημένη εργασία).

Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζονται οι οδηγίες που έχουν δοθεί με την εγκ. 86/83.

Ν. 3050/02 (ΦΕΚ 214/Α΄/13-9-02)
`Αρθρο 9

4. Οι απασχολούμενοι με σύμβαση έργου σε φορείς του δημόσιου τομέα του άρθρου 51 του Ν. 1892/1990 (ΦΕΚ 101 Α΄), όπως ισχύει, σε επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α., καθώς και σε ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς του Ν. 1514/1985 (ΦΕΚ 13 Α΄), για δράσεις που χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάγονται στην υποχρεωτική ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. (Τ.Ε.Β.Ε.).

Ο χρόνος απασχολήσεως των προσώπων που αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο για τον οποίο έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές, είτε στο Τ.Ε.Β.Ε. είτε στο Ι.Κ.Α., πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού λογίζεται ως χρόνος ασφαλίσεως και οι εισφορές που καταβλήθηκαν δεν αναζητούνται.

Αν για το χρόνο απασχολήσεως που αναφέρεται στο προηγούμενο εδάφιο έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές και στο Τ.Ε.Β.Ε. και στο Ι.Κ.Α., οι εισφορές που καταβλήθηκαν στο Ι.Κ.Α. μαζί με τα πρόσθετα τέλη ή άλλες επιβαρύνσεις που τυχόν επιβλήθηκαν μπορεί να αναζητηθούν από τον ασφαλισμένο μέσα σε δύο μήνες από τη δημοσίευση του νόμου αυτού. Για τις εισφορές που καταβλήθηκαν στο Τ.Ε.Β.Ε. στην περίπτωση αυτή εφαρμόζονται οι διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου αυτής.

Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται και σε εκκρεμείς υποθέσεις σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας.

Ν. 1892/90 (ΦΕΚ 101/Α΄/31-7-90)
`Αρθρο 51
Επαναοριοθέτηση του δημόσιου τομέα

1. Οι κατά τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 6 του Ν. 1256/1982 δημόσιος τομέας περιλαμβάνει μόνο:

α. Τις κάθε είδους δημόσιες υπηρεσίες, που υπάγονται στο νομικό πρόσωπο του Δημοσίου και εκπροσωπούνται από αυτό.

β. Τα κάθε είδους Ν.Π.Δ.Δ., εξαιρουμένων των Χρηματιστηρίων Αξιών, είτε αυτά αποτελούν οργανισμούς κατά τόπο είτε καθ΄ ύλην αυτοδιοίκησης.

γ. Τις κάθε είδους κρατικές ή δημόσιες και παραχωρηθείσες επιχειρήσεις και οργανισμούς.

δ. Τις τράπεζες που ανήκουν στο νομικό πρόσωπο του Δημοσίου, είτε στο σύνολο τους είτε κατά πλειοψηφία και

ε. Τις κάθε είδους θυγατρικές εταιρείες των νομικών προσώπων που αναφέρονται στις περιπτώσεις β΄ και γ΄ αυτού του άρθρου, εκτός από τις επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α.

2. Η κατά τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου επαναοριοθέτηση του δημόσιου τομέα δεν θίγει την έκταση εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 44 του Ν. 1882/1990, οι οποίες κατισχύουν των γενικών ή ειδικών καταστατικών διατάξεων φορέων του κατά την παρ. 6 του άρθρου 1 του Ν. 1256/1982 ευρύτερου δημόσιου τομέα που προβλέπουν ένταξη στο μόνιμο προσωπικό υπαλλήλων που είχαν προσληφθεί ως έκτακτοι.

Στις διατάξεις του άρθρου 44 του Ν. 1882/1990 υπάγονται οι υπάλληλοι των φορέων του κατά την παράγραφο στου άρθρου 1 του Ν. 1256/1982 ευρύτερου δημόσιου τομέα, οι οποίοι έχουν προσληφθεί με σύμβαση ορισμένου χρόνου.

Ν. 1514/85 (ΦΕΚ 13/Α/8-2-85)

`Αρθρο 8
Ερευνητικοί και τεχνολογικοί φορείς.

1. Η επιστημονική και τεχνολογική έρευνα διεξάγεται κυρίως από τα εθνικά ερευνητικά κέντρα, τα ακαδημαϊκά ερευνητικά κέντρα, τα κέντρα τεχνολογικής έρευνας, τα ανεξάρτητα ερευνητικά ινστιτούτα, τα ανεξάρτητα ακαδημαϊκά ερευνητικά ινστιτούτα, τα·ειδικά ερευνητικά ινστιτούτα και τα Α.Ε.Ι.

2. Τα εθνικά ερευνητικά κέντρα έχουν ερευνητικό αντικείμενο που αναφέρεται σε περισσότερες περιοχές της επιστήμης. Τα κέντρα αυτά υποδιαιρούνται σε ινστιτούτα με ερευνητικό αντικείμενο σε ορισμένη επιστημονική περιοχή.

3. Τα ακαδημαϊκά ερευνητικά κέντρα έχουν ερευνητικό αντικείμενο που αναφέρεται σε περισσότερες περιοχές της επιστήμης και λειτουργούν σε ειδική σχέση με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Χώρας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του παρόντος νόμου. Τα κέντρα αυτά υποδιαιρούνται σε ινστιτούτα κατά επιστημονική περιοχή.

4. Τα κέντρα τεχνολογικής έρευνας έχουν αντικείμενο την εφαρμογή επιστημονικών και τεχνολογικών πορισμάτων για την επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων της παραγωγικής διαδικασίας και της κοινωνικής ανάπτυξης καθώς και τη βελτίωση μεθόδων που υποβοηθούν το αναπτυξιακό πρόγραμμα της Χώρας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του παρόντος νόμου.

5. Τα μεταπτυχιακά ινστιτούτα έχουν ερευνητικό αντικείμενο που αναφέρεται σε περιοχές της επιστήμης που σχετίζονται με τα μεταπτυχιακά προγράμματα ενός τμήματος Α.Ε.Ι. σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 14 του παρόντος νόμου.

6. Τα ανεξάρτητα ινστιτούτα διακρίνονται σε:

α) Ανεξάρτητα ερευνητικά ινστιτούτα, των οποίων το ερευνητικό αντικείμενο αναφέρεται σε μία περιοχή της επιστήμης.

β) Ανεξάρτητα ακαδημαϊκά ερευνητικά ινστιτούτα, των οποίων το ερευνητικό αντικείμενο αναφέρεται σε μία περιοχή της επιστήμης και λειτουργούν σε ειδική σχέση με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) της Χώρας.

7. Τα ειδικά ερευνητικά κέντρα και ειδικά ερευνητικά ινστιτούτα έχουν ως σκοπό το σχεδιασμό, προγραμματισμό και διεξαγωγή έρευνας που αφορά άμεσα το κυβερνητικό πρόγραμμα άλλων υπουργείων.

`Αρθρο 31
Τελικές διατάξεις

1. Με τη θέση σε ισχύ του νόμου αυτού οι ερευνητικοί φορείς που εποπτεύονται από τον Υπουργό Έρευνας και Τεχνολογίας και διέπονται από τον παρόντα νόμο είναι οι ακόλουθοι:

α) Εθνικά ερευνητικά κέντρα:

α.α) Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών (Ε.Κ.Ε.Φ.Ε.)

"ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ" (άρθρο 28).

β.β) Το Εθνικό Κέντρο θαλάσσιων Ερευνών (Ε.Κ.Θ.Ε) του άρθρου 29.

γ.γ) Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (Ε.Α.Α.).

δ.δ) Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (Ε.Κ.Κ.Ε.) και

ε.ε) Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.), το οποίο μετατρέπεται σε Ν.Π.Δ.Δ.

Τα ζητήματα που προκύπτουν από τη μετατροπή αυτή ρυθμίζονται με προεδρικά διατάγματα σύμφωνα με το άρθρο 25 του νόμου αυτού.

β) Ανεξάρτητα ερευνητικά ινστιτούτα διεπόμενα ή μη από διεθνείς συμβάσεις:

α.α) Το Ινστιτούτο Παστέρ (διεπόμενο από το Ν. 390/1976 "περί κυρώσεως της εν Αθήναις την 24η Οκτωβρίου 1975 υπογραφείσης συμβάσεως μεταξύ της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Ινστιτούτου Παστέρ Παρισίων "περί του εν Αθήναις Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ" (Ίδρυμα Β. Ζαχάρωφ).

β.β) Το Ινστιτούτο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΦΛΕΜΙΝΓΚ.

γ) Ακαδημαϊκά ερευνητικά κέντρα:

Το Ερευνητικό Κέντρο Κρήτης, που είναι Ν.Π.Ι.Δ. και διέπεται από τις διατάξεις του Π.Δ. 716/1982 και του άρθρου 30 του παρόντος νόμου.

δ) Ανεξάρτητα ακαδημαϊκά ερευνητικά ινστιτούτα:

α.α) Ερευνητικό Ινστιτούτο Χημικής Μηχανικής και Χημικών Διεργασιών Υψηλής θερμοκρασίας, με έδρα την Πάτρα.

β.β) Ερευνητικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών με έδρα την

Πάτρα.

γ.γ) Ερευνητικό Ινστιτούτο Τεχνικής Χημικών Διεργασιών, με έδρα τη Θεσσαλονίκη.

δ.δ) Ερευνητικό Ινστιτούτο Δικονομικών Μελετών με έδρα την Αθήνα.