Διοικητικού Εφετείου Αθηνών 3518/2003
Εισηγητής: ΓΕΡΑΣΙΜΙΑ ΓΑΛΑΝΟΥ
Δικηγόροι: Σοφία Μπίκου, δικ. αντιπρ. Ν.Σ.Κ. - Ι. Πετρόγλου

Με την κρινόμενη έφεση, ζητείται παραδεκτώς, να εξαφανισθεί ή 676/2001 οριστική απόφαση του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (βλ. ΔΕΝ 2003 σελ. 601) με την οποία έγινε δεκτή προσφυγή της εφεσίβλητης ανώνυμης εταιρείας και ακυρώθηκε απόφαση της Τοπικής Διοικητικής Επιτροπής (ΤΔΕ) του Υποκαταστήματος του εκκαλούντος ΙΚΑ, που αφορά την επιβολή προστίμου σε βάρος της εν λόγω εταιρείας.

Με την παραγρ. 1 του άρθρου 2 του Ν. 2556/97 (ΦΕΚ Α΄ 270), προστέθηκε περίπτωση στ΄ στην παραγρ. 9 του άρθρου 26 το Α.Ν. 1846/51, σύμφωνα με την οποία οι εργοδότες υποχρεούνται: «στ΄) Να καταχωρούν θεωρημένο και ειδικό προς τούτο έντυπο τους προσλαμβανομένους μισθωτούς του αμέσως μετά την πρόσληψη και πριν αυτοί αναλάβουν εργασία. Για τον κάθε μισθωτό που θα βρεθεί από τα αρμόδια όργανα του ΙΚΑ να απασχολείται και δεν είναι καταχωρημένος... επιβάλλεται, με πράξη του αρμόδιου οργάνου του ΙΚΑ, σε βάρος του εργοδότη του πρόστιμο. Πρόστιμο επιβάλλεται επίσης και στον εργοδότη που δεν επιδεικνύει στα αρμόδια όργανα του ΙΚΑ το κατά τα ανωτέρω έντυπο καταχώρησης προσλαμβανόμενων μισθωτών. Τα πρόστιμα δεν μπορούν να ξεπερνούν κατ΄ άτομο το εικοσιπενταπλάσιο του τεκμαρτού ημερομισθίου της ανώτατης ασφαλιστικής κλάσης όπως ισχύει κατά την ημερομηνία της επιβολής τους. Τα κατά τα ανωτέρω επιβαλλόμενα πρόστιμα αποτελούν έσοδα του ΙΚΑ. Με κανονισμό θα ορισθούν τα όργανα και οι διαδικασίες επιβολής, βεβαίωσης, είσπραξης, αμφισβήτησης, διοικητικής επίλυσης ασφαλιστικής διαφοράς καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μετά από πρόταση του ΙΚΑ, θα προσδιοριστεί το ύψος του προστίμου για κάθε παράβαση και για κάθε άτομο, το είδος του εντύπου καταχώρησης, ή υπηρεσία, το όργανο και η διαδικασία εκτύπωσης, θεώρησης, χορήγησης, έλέγχου, τήρησης, ανάληψης της δαπάνης και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια που αφορά τη διαδικασία εφαρμογής της διάταξης αυτής». Για την εφαρμογή των διατάξεων τούτων, που ισχύουν από 1-4-98, εκδόθηκε ή Φ.21/500/26.3 98 απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΦΕΚ 313/30.3.9 Β΄ - βλ. ΔΕΝ 1998 σελ. 452), στην οποία μεταξύ άλλων ορίζονται τα εξής: «1. ...Στα εσωτερικά φύλλα καθέτως και σε αντίστοιχες στήλες θα αναγράφονται ο αύξων αριθμός (Α/Α), το ονοματεπώνυμο του απασχολούμενου, το πατρώνυμό του, ή ημερομηνία πρόσληψής του, ο αριθμός μητρώου του απασχολούμενου, ή ειδικότητα, του, ο μισθός ή το ημερομίσθιό του και η υπογραφή του εργαζομένου και του εργοδότη. 2. Ο εργοδότης με τη χρησιμοποίηση χημικού χαρτιού (καρμπόν) συμπληρώνει στα δύο (2) φύλλα όλες τις παραπάνω ενδείξεις κάθε φορά πού προσλαμβάνει μισθωτούς και υπογράφονται στις αντίστοιχες ενδείξεις από τους εργαζομένους και από τον εργοδότη ή τον υπεύθυνο της επιχείρησης, αν πρόκειται για νομικό πρόσωπο...».

Στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα έξης: Στις 7.7.99 διενεργήθηκε έλεγχος στο κατάστημα της εφεσίβλητης Α.Ε. (εστιατόρια - σνάκ μπάρ), από κλιμάκιο ελεγκτών του εκκαλούντος ΙΚΑ και διαπιστώθηκε ότι ή εταιρεία είχε καταχωρήσει μεν στο ειδικό βιβλίο της παραγρ. 1 του άρθρου 2 του Ν. 2556/97 τους νεοπροσληφθέντες υπαλλήλους, όμως είχαν γίνει και διορθώσεις σ΄ αυτό με τη χρήση διορθωτικού (BLANCO). Για το λόγο τούτο, το αρμόδιο Υποκατάστημα Νέας Φιλαδέλφειας του ΙΚΑ, λαμβάνοντας υπ΄ όψη την 81/99 εγκύκλιό του, θεώρησε ότι είχε γίνει αλλοίωση των στοιχείων επτά νεοπροσληφθέντων υπαλλήλων της εφεσίβλητης και με πράξη επιβολής προστίμου ακαταχώριστων εργαζομένων, πού εκδόθηκε σύμφωνα με το άρθρο 26 παράγρ. 5 του Κανονισμού Ασφαλίσεως, (Π.Ε.Π.Α.Ε.), επέβαλε σε βάρος της σχετικό πρόστιμο 280.000 δρχ. για κάθε μία περίπτωση εργαζομένου, πού τα στοιχεία του βρέθηκαν διορθωμένα. Η Τ.Δ.Ε., στην οποία προσέφυγε ή εργοδότρια Α.Ε., απέρριψε την ένσταση που αυτή υπέβαλε κατά της Π.Ε.Π.Α.Ε. με την προαναφερομένη απόφαση της. Ακολούθως, η εταιρεία άσκησε ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών την ένδικη προσφυγή, ζητώντας την ακύρωση της πιο πάνω αποφάσεως της ΤΔΕ, ισχυριζόμενη ότι μη νόμιμα θεωρήθηκε ή διόρθωση κάποιων λανθασμένων έγγραφων με διορθωτικό μελάνι, ως μη καταχώριση αλλοίωση, αφού η ίδια ασφάλιζε όλους τους εργαζομένους στο κατάστημά της από την ημέρα της προσλήψεώς τους και επέδειξε στους ελεγκτές του ιδρύματος όλα τα σχετικά ασφαλιστικά στοιχεία τους (αναγγελία προσλήψεώς τους στον ΟΑΕΔ, ένσημα, κλπ.). Η προσφυγή έγινε δεκτή με την ήδη εκκαλούμενη απόφαση, που έκρινε, ότι με τις πιο πάνω διατάξεις του άρθρου 2 παράγρ. 1 του Ν. 2556/97 και με την παραπάνω Α.Υ.Ε.Κ.Α. δεν ορίσθηκε συγκεκριμένος «...τρόπος διαγραφής εσφαλμένων αναγραφών» στο ειδικό βιβλίο, ούτε καθιερώνεται σχετικός κανόνας δικαίου από την εγκύκλιο πού εξέδωσε το εκκαλούν για την εφαρμογή τους. Έτσι κρίθηκε πρωτοδίκως εσφαλμένη η έκδοση σε βάρος της εφεσίβλητης Α.Ε. της ένδικης Π.Ε.Π.Α.Ε., γιατί η χρήση «BLANCO» αποτελεί «τον πλέον συνήθη τρόπο διαγραφής κατά τα κοινώς γνωστά» και, με την αιτιολογία αυτή, ακυρώθηκε και η πιο πάνω απόφαση της ΤΔΕ πού είχε δεχθεί τα αντίθετα.

Από κανένα στοιχείο της δικογραφίας (λ.χ. αντιπαράθεση έγγραφων στις εργοδοτικές καταστάσεις και το ειδικό βιβλίο με τα αναγραφόμενα στα έγγραφα αναγγελίας της προσλήψεως των επτά εργαζομένων στον ΟΑΕΔ) δεν προκύπτει ότι ή διόρθωση που έγινε με «BLANCO» στην επίμαχη σελίδα του ειδικού βιβλίου κατέληξε σε ουσιαστική αλλοίωση των εργασιακών δεδομένων των εργαζομένων αυτών (λ.χ. ημερομηνία προσλήψεως, αποδοχές, ειδικότητα, ημέρες εργασίας, κλπ.). `Αλλωστε, ούτε και το εκκαλούν ΙΚΑ ισχυρίζεται, συγκεκριμένα, ότι η παραπάνω «πλημμελής τήρηση» του βιβλίου είχε τέτοιο αποτέλεσμα, ενώ και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι έχουν υπογράψει την επίμαχη σελίδα και δεν έχουν προβεί σε κάποια «δήλωση - καταγγελία» αμφισβητήσεως των εν λόγω στοιχείων, που τους αφορούν, προς τους ελεγκτές του ΙΚΑ. Από αυτά συνάγεται ότι η εφεσίβλητη εργοδότρια δεν είχε την πρόθεση να καταστρατηγήσει τις (πρόσφατες ακόμα) διατάξεις περί τηρήσεως του εν λόγω ειδικού βιβλίου έστω και αν δεν εφάρμοσε ορθώς τις οδηγίες που είχε δώσει το Ι.Κ.Α. με την έκδοση των σχετικών εγκυκλίων. Πιο συγκεκριμένα, ναι μεν η εφεσίβλητη χρησιμοποίησε τρόπο διορθώσεως, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε «αλλοίωση» των στοιχείων παροχής εργασίας των προσώπων που απασχολούσε κατά την κρίσιμη περίοδο, όμως δεν αποδείχθηκε ότι συντελέσθηκε πράγματι τέτοια ουσιαστική αλλοίωση, που να επισύρει την επιβολή του προστίμου σε βάρος της στη συγκεκριμένη περίπτωση. Και τούτο μάλιστα, δεδομένου ότι δεν θεσμοθετείται απαγόρευση της χρήσεως «BLANCO» με τις προαναφερόμενες διατάξεις. Συνεπώς, εσφαλμένα εκδόθηκε σε βάρος της εφεσίβλητης εταιρείας η ένδικη Π.Ε.Π.Α.Ε. και εσφαλμένα απορρίφθηκε από την ΤΔΕ του Υποκαταστήματος Ν. Φιλαδέλφειας η ένστασή της, όπως ορθώς και νομίμως κρίθηκαν αυτά και πρωτοδίκως με την εκκαλουμένη. Όλοι οι αντίθετοι λόγοι της εφέσεως, αναφερόμενοι κυρίως στην, κατά τις απόψεις του ΙΚΑ, ερμηνεία των διατάξεων του άρθρου 2 παράγρ. 1 του Ν. 2556/97 και της Α.Υ.ΚΑ Φ.21/500/26.3.98, είναι αβάσιμοι και απορριπτέοι.