ΘΕΜΑ:

Διαχείριση οφειλών ως προς την εισπραξιμότητά τους και χαρακτηρισμός ως ανεπίδεκτων είσπραξης.

1. ΓΕΝΙΚΑ

Σας κοινοποιούμε τις ισχύουσες διατάξεις σχετικά με τη διαχείριση των οφειλών ανάλογα με την εισπραξιμότητά τους.

Το σχετικό θεσμικό πλαίσιο περιλαμβάνει:

- Την υπ΄ αριθμ. οικ.13822/1089/2.5.2014 (ΦΕΚ Β΄1227) απόφαση Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας «Κριτήρια προσδιορισμού των «εισπράξιμων» ληξιπροθέσμων για τη διαβίβαση στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών ( Κ.Ε.Α.Ο.) των οφειλετών του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ του ΟΑΕΕ, του ΕΤΑΑ και του ΟΓΑ με την οποία καθορίζονται τα κριτήρια για την επιλογή από τους ΦΚΑ των οφειλών που θα μεταβιβάσουν προς είσπραξη στο ΚΕΑΟ.

- Την υπ΄ αριθμ. Φ.80000/32195/364/8.11.2013 (ΦΕΚ Β2935) απόφαση Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας «Διαχωρισμός άμεσα εισπράξιμων και επισφαλών οφειλών από το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών» που προβλέπει αφενός την κατάταξη των οφειλών που έχουν βεβαιωθεί στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) ανάλογα με την εισπραξιμότητά τους και αφετέρου τις προϋποθέσεις με τη συνδρομή των οποίων κάποιες από τις οφειλές που έχουν βεβαιωθεί στο ΚΕΑΟ μπορούν να χαρακτηριστούν ως ανεπίδεκτες είσπραξης.

2. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟ ΟΦΕΙΛΩΝ ΩΣ ΑΝΕΠΙΔΕΚΤΩΝ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ

Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο στοιχείο 2 της τελευταίας ως άνω υπουργικής απόφασης, για το χαρακτηρισμό οφειλών βεβαιωμένων στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) ως ανεπίδεκτων είσπραξης πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

α) Να έχει κινηθεί η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών, ακινήτων ή απαιτήσεων του οφειλέτη.

β) Να έχει ασκηθεί ποινική δίωξη σε βάρος των υπευθύνων φυσικών προσώπων για τα αδικήματα του α.ν. 86/1967 (Α΄ 136) αν το ύψος των οφειλών εμπίπτει στα όρια που προβλέπει ο νόμος για το αξιόποινο και έχει κινηθεί η διαδικασία του αυτοφώρου στις περιπτώσεις που συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 6 του άρθρου 1 του α.ν. 86/1967 (Α΄ 136), όπως προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 22 του ν. 4038/2012 (Α΄ 14) και ισχύει μετά την αντικατάσταση του δεύτερου εδαφίου με την παρ. 8 του άρθρου τρίτου του ν. 4087/2012 (Α΄ 196).

γ) Να μην κατέστη δυνατή η ικανοποίηση της απαίτησης του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) στο σύνολο της ή εν μέρει, για έναν ή περισσότερους από τους εξής λόγους:

i) έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες και δεν διαπιστώθηκε η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ή των υπευθύνων της επιχείρησης (ή άλλων περιουσιακών στοιχείων εκτός αυτών που εκποιήθηκαν αναγκαστικά),

ii) διαπιστώθηκε η καθ΄ οποιονδήποτε τρόπο εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ή των υπευθύνων της επιχείρησης που δεν υπόκειται σε ακύρωση ή σε διάρρηξη κατά τα άρθρα 939 επ. Α.Κ.,

iii) πρόκειται για οφειλέτη αγνώστου διαμονής ή για αλλοδαπό μόνιμο κάτοικο εξωτερικού, για τον οποίο οι προσπάθειες ανεύρεσης της διαμονής του και είσπραξης του χρέους έχουν αποβεί χωρίς αποτέλεσμα,

iv) o οφειλέτης απεβίωσε χωρίς να αφήσει οποιαδήποτε περιουσία και οι κληρονόμοι του αποποιήθηκαν την επαχθείσα κληρονομιά, ή αυτή περιήλθε στο δημόσιο ως κληρονόμο με το ευεργέτημα της απογραφής,

ν) πρόκειται για οφειλέτη σε καθεστώς πτώχευσης και έχει περατωθεί η πτώχευση και ολοκληρώθηκε ο έλεγχος της μεταπτωχευτικής περιουσίας χωρίς αποτέλεσμα,

vi) πρόκειται για οφειλέτη υπό καθεστώς εκκαθάρισης και έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εκκαθάρισης.

3. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ ΟΦΕΙΛΩΝ ΩΣ ΑΝΕΠΙΔΕΚΤΩΝ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ

Ο χαρακτηρισμός μιας οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης, δεν συνεπάγεται τη διαγραφή της, ούτε αποκλείει την είσπραξή της.

Η εγγραφή όμως μιας οφειλής στο βιβλίο ανεπίδεκτων είσπραξης έχει ως αποτέλεσμα τη μη ενασχόληση των υπηρεσιών με την επιδίωξη της είσπραξής της.

Ευνόητο είναι ότι ο χαρακτηρισμός οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης πρέπει να γίνεται με πολλή προσοχή, γι΄ αυτό και η σχετική διαδικασία διέρχεται πολλά στάδια και απαιτεί την εμπλοκή περισσότερων οργάνων.

3.1. ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΟΦΕΙΛΩΝ ΜΕ ΧΑΜΗΛΟ Ή ΜΗΔΕΝΙΚΟ ΒΑΘΜΟ ΕΙΣΠΡΑΞΙΜΟΤΗΤΑΣ

α. Από την Κεντρική Υπηρεσία

Η Κεντρική Υπηρεσία (Δ/νση Ανάλυσης και Αξιολόγησης Κινδύνου), βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων που θέτει, εντοπίζει και διαχωρίζει τις οφειλές με χαμηλό, ίσως και μηδενικό βαθμό εισπραξιμότητας (π.χ. οφειλέτες που έχουν διακόψει την δραστηριότητα τους πριν από χρόνια, που έχουν πτωχεύσει, που βρίσκονται σε αδράνεια, που έχουν ληφθεί σε βάρος τους αναγκαστικά μέτρα είσπραξης χωρίς αποτέλεσμα, που έχουν αποβιώσει κλπ). Οι οφειλέτες που διαχωρίζονται με τον τρόπο αυτό κατανέμονται ανά αρμόδιο Περιφερειακό ΚΕΑΟ, προκειμένου, για κάθε μία περίπτωση να διερευνηθεί η δυνατότητα λήψης μέτρων (ασφαλιστικών, διοικητικών, αναγκαστικών, δικαστικών) σε βάρος του οφειλέτη και των συνυποχρέων προσώπων.

β. Από τα Περιφερειακά ΚΕΑΟ

Εκτός από τον διαχωρισμό που γίνεται μαζικά οπό την Κεντρική Υπηρεσία, εντοπισμός οφειλετών με χαμηλό ή μηδενικό βαθμό εισπραξιμότητας μπορεί να γίνει και κατά περίπτωση από τα αρμόδια Περιφερειακά ΚΕΑΟ στο πλαίσιο της ενημέρωσης των φακέλων των οφειλετών με τα αποτελέσματα των αναγκαστικών μέτρων που λήφθηκαν τα προηγούμενα έτη.

3.2. ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΙΣΠΡΑΞΙΜΟΤΗΤΑΣ

α. Έρευνα από το αρμόδιο Περιφερειακό ΚΕΑΟ

Το αρμόδιο Περιφερειακό ΚΕΑΟ, για κάθε οφειλέτη που περιλαμβάνεται στην κατάσταση ή εντοπίζεται στο πλαίσιο του ελέγχου, προβαίνει στις εξής ενέργειες:

1. Εκτεταμένη έρευνα για τον εντοπισμό κάθε κινητής ή ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη ή των συνυποχρέων προσώπων και λήψη αντιγράφου μερίδας αυτού τουλάχιστον από τα υποθηκοφυλακεία και τα κτηματολογικά γραφεία του τόπου κατοικίας, επαγγελματικής δραστηριότητας και του τόπου καταγωγής

2. Έρευνα για τον εντοπισμό χρηματικών απαιτήσεων του οφειλέτη ή των συνυποχρέων προσώπων (π.χ. ενοικίων, μισθών, συντάξεων, απαιτήσεων στις τράπεζες και λοιπά πιστωτικά ιδρύματα).

3. Έλεγχος αν έχουν γίνει μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων οι οποίες υπόκεινται σε διάρρηξη λόγω καταδολίευσης.

4. Σε περίπτωση που έχει λάβει χώρα κήρυξη του οφειλέτη σε πτώχευση, αναζήτηση και λήψη πιστοποιητικού αρμόδιου πτωχευτικού δικαστηρίου με το οποίο βεβαιώνεται η παύση των εργασιών της πτώχευσης ή η περάτωση αυτής.

5. Σε περίπτωση εκκαθάρισης επιχείρησης, υπαγωγής σε διαδικασία ειδικής εκκαθάρισης ή για άλλο λόγο, αναζήτηση και λήψη από τον εκκαθαριστή βεβαίωσης ότι έχουν περατωθεί οι ενέργειες της εκκαθάρισης.

6. Σε περίπτωση δικαστικής εκκαθάρισης κληρονομίας αναζήτηση και λήψη πιστοποιητικού του αρμόδιου δικαστηρίου με το οποίο βεβαιώνεται η παύση της εκκαθάρισης.

β. Έκθεση Ελέγχου από το αρμόδιο Περιφερειακό ΚΕΑΟ

Το αρμόδιο Περιφερειακό ΚΕΑΟ υποβάλλει προς την Κεντρική Υπηρεσία έκθεση ελέγχου συνοδευόμενη από τα σχετικά έγγραφα που αποδεικνύουν τα αναφερόμενα σ΄ αυτήν. Ενδεικτικά, στην έκθεση ελέγχου αναφέρεται ότι από τον έλεγχο που διενεργήθηκε στα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη και των συνυποχρέων προσώπων:

• Δεν εντοπίστηκε κινητή ή ακίνητη περιουσία.

• Δεν προέκυψε η ύπαρξη απαιτήσεων π.χ. ενοικίων, μισθών, συντάξεων, απαιτήσεων σε τράπεζες και λοιπά πιστωτικά ιδρύματα). ή εσόδων από άλλη πηγή.

• Δεν προέκυψε μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων που να υπόκειται σε διάρρηξη.

• Αποδείχθηκε ότι έχουν ληφθεί ήδη όλα τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης επί των υπαρχόντων περιουσιακών στοιχείων και έχει εισπραχθεί το προϊόν της εκποίησης των πάσης φύσεως περιουσιακών στοιχείων και προσόδων, χωρίς να εξοφληθεί η οφειλή στο σύνολό της.

• Προέκυψε ότι έχει εκδοθεί δικαστική απόφαση ακύρωσης ή διάρρηξης καταδολιευτικής δικαιοπραξίας του οφειλέτη ή των συνυποχρέων προσώπων κατά τα άρθρα 939 επ. Α.Κ που δεν υπόκειται σε περαιτέρω προσβολή δια της δικαστικής οδού και παραμένει οφειλή.

• Αποδείχθηκε η περάτωση της διαδικασίας πτώχευσης ή η παύση των εργασιών της βάσει πιστοποιητικού του αρμόδιου πτωχευτικού δικαστηρίου ή σχετικής καταχώρισης των πράξεων αυτών στη μερίδα του οφειλέτη που τηρείται στο πτωχευτικό δικαστήριο.

• Αποδείχθηκε η περάτωση της εκκαθάρισης ή της ειδικής εκκαθάρισης βάσει σχετικής βεβαίωσης του εκκαθαριστή.

• Αποδείχθηκε η παύση της δικαστικής εκκαθάρισης κληρονομίας βάσει πιστοποιητικού του αρμόδιου δικαστηρίου

• Διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για οφειλέτη αγνώστου διαμονής ή για αλλοδαπό μόνιμο κάτοικο εξωτερικού, για τον οποίο οι προσπάθειες ανεύρεσης της διαμονής του και είσπραξης του χρέους έχουν αποβεί χωρίς αποτέλεσμα.

• Διαπιστώθηκε ότι o οφειλέτης απεβίωσε χωρίς να αφήσει οποιαδήποτε περιουσία και οι κληρονόμοι του αποποιήθηκαν την επαχθείσα κληρονομιά, ή αυτή περιήλθε στο δημόσιο ως κληρονόμο με το ευεργέτημα της απογραφής.

3.3. ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ

Η αρμόδια Δ/νση της Κεντρικής Υπηρεσίας (Δ/νση Ανάλυσης και Αξιολόγησης Κινδύνου) αφού μελετήσει την έκθεση ελέγχου του Περιφερειακού ΚΕΑΟ συντάσσει τεκμηριωμένη εισήγηση για χαρακτηρισμό οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης. Η εισήγηση πρέπει υποχρεωτικά :

α) να περιέχει αιτιολογία,

β) να συνοδεύεται από τα απαραίτητα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι έχουν εξαντληθεί όλες οι ενέργειες για την είσπραξη της οφειλής, προκειμένου αυτή να χαρακτηριστεί ως ανεπίδεκτη είσπραξης.

Η εισήγηση υποβάλλεται στη Διεύθυνση Εσόδων του αρμόδιου ΦΚΑ από τον οποίο μεταφέρθηκε η οφειλή στο ΚΕΑΟ.

3.4. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΦΚΑ.

Η Διεύθυνση Εσόδων του φορέα υποβάλλει την εισήγηση και τη σύμφωνη γνώμη της προς το Διοικητή, εφόσον η κύρια οφειλή είναι μέχρι 1.500.000 €.. (Αν η κύρια οφειλή υπερβαίνει το ποσό των 1.500.000 €, η εισήγηση προωθείται στο αρμόδιο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου για σύμφωνη γνώμη.)

Εκδίδεται απόφαση του Διοικητή του φορέα για το χαρακτηρισμό της οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης.

Πραγματοποιείται η εγγραφή στα ειδικά βιβλία ανεπίδεκτων είσπραξης.

4. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ ΜΙΑΣ ΟΦΕΙΛΗΣ ΩΣ ΑΝΕΠΙΔΕΚΤΗΣ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ

Από την καταχώριση της οφειλής στα βιβλία των ανεπίδεκτων είσπραξης και για χρονικό διάστημα δέκα (10) ετών από τη λήξη του έτους μέσα στο οποίο έγινε η καταχώριση σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα στοιχ. 5 και 6 της Φ.80000/32195/364/8.11.2013 (ΦΕΚ Β΄2935) απόφασης Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, ισχύουν τα εξής:

i. Αναστέλλεται αυτοδικαίως η παραγραφή της.

ii. Δεν χορηγείται στον οφειλέτη και στα συνυπόχρεα πρόσωπα αποδεικτικό
ασφαλιστικής ενημερότητας για οποιαδήποτε αιτία, εκτός εάν πρόκειται για είσπραξη

χρημάτων που θα διατεθούν για την ικανοποίηση του ΚΕΑΟ ή για εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, το προϊόν των οποίων θα διατεθεί για τον ίδιο σκοπό. iii. Δεσμεύονται στο σύνολό τους οι τραπεζικοί και επενδυτικοί λογαριασμοί των οφειλετών κατά τις διατάξεις των άρθρων 30, 30Α και 30Β του ΚΕΔΕ (ν.δ. 356/1974 -Α΄ 90).

Επιπλέον, ακόμα και μετά το χαρακτηρισμό της οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης:

- Το ΚΕΑΟ διατηρεί ακέραιο το δικαίωμά του για είσπραξη ή συμψηφισμό της οφειλής

- Είναι δυνατός ο επαναχαρακτηρισμός της οφειλής ως εισπράξιμης, εάν πριν την παραγραφή της, διαπιστωθεί ότι υπάρχει δυνατότητα μερικής ή ολικής ικανοποίησης της είτε από τον οφειλέτη είτε από συνυπόχρεο πρόσωπο.

Η ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ ΚΕΑΟ
Β. ΧΑΤΖΗΕΥΣΤΑΘΙΑΔΟΥ